World Economic Forum’un 2023 Mayıs ayında yayınlamış olduğu İşlerin Geleceği Raporunu sizler için inceledik.
Anket 2023-2027 yılları arası 5 yıllık zaman dilimi boyunca işletmelerin kullanmayı planladıkları dönüşüm planları, makro ve teknoloji trendleri bunların etkilediği işler- yetenekler sonucu işgücüne etkilerini kapsamaktadır. 5 yıl içerisinde hangi yetkinlikler ve hangi roller önem kazanacak rapordan görebiliyoruz. Total de 803 şirketin bakış açısını içeren ki bunlar 11,3 milyondan fazla çalışan istihdam etmektedir. Rapor 27 sanayi kümesi ve tüm ülkelerden 45 ekonomiyi kapsayacak bir büyüklükte bilgiyi içermektedir.
Rapordaki Temel Bulgular:
2023 yılına baktığımızda ekonomik, sağlık ve jeopolitik eğilimler işgücü piyasaları için farklı sonuçlar yarattı. Covid-19 öncesine göre hala yoğun bir işsizlik genel olarak yaşanmaktadır ve bunun en büyük oranı kadınlar ve temel eğitim seviyesine sahip kişilerde olduğunu görebiliyoruz.
Önümüzdeki 5 yıl Teknolojinin benimsenmesi iş dönüşümünde en kilit itici bir güç olacağı öne çıkıyor. Ankete katılan kuruluşların 85%’inden fazlası yeni ve sınırları artan teknoloji ile dijital erişimin genişletilmesi olasılıklarını en yüksek trendler arasında gösteriyor.
En çok Çevre- Teknoloji- Ekonomik trendlerden dolayı işlerin yok olması ve yeni işlerin ortaya çıkması durumları oluşmaktadır. Yeni teknolojilerin benimsenmesi ile teknolojik gelişmeler ve artan dijital erişim ankete katılan şirketlerin yarıdan fazlasında iş büyümesi olarak değerlendirilirken beşte birinde işi kaybetme olarak değerlendiriliyor. Listelenen makro trendler arasında, çevresel ve sosyal politikalar (ESG Standartları), gelişmekte olan ülkeler için iklim değişikliğine uyum net iş yaratabilmesi açısından büyük oranlara sahip.
Beklenen net iş kaybının 3 temel nedeni gösteriliyor; yavaş ekonomik büyüme, arz kıtlığı ve artan girdi maliyetleri ile tüketici yaşam maliyetinin artışı. Artan jeopolitik bölünmeler ve Covid-19 salgınının devam eden etkisi, iş gücü piyasasının aksamasına yol açacak görüşü işverenler arasında kabul edilmiştir fakat kendi içlerinde yarı yarıya görüş olarak bölmektedirler. Bazısı negatif, bazıları ise pozitif etkisinin olacağını söylemektedir. (Figure 2.1)
İşlerindeki teknolojinin benimsenmesinde, Big Data, Bulut Bilişim ve AI- Yapay Zekanın etkisinin çok yüksek olduğunu görüyoruz. Şirketlerin 75%'inden fazlası önümüzdeki beş yıl içinde bu teknolojileri benimsemek istiyorlar. Veriler aynı zamanda ticaretin dijitalleşmesini de içeriyor. Dijital platformlar ve uygulamalar, ankete katılan kuruluşlar tarafından benimsenmesi muhtemel ve şirketlerin 86%'sı bunları önümüzdeki beş yıl içinde operasyonlarına dahil etmeyi bekliyor. 75%’i tarafından ise e-ticaretin benimsenmesi bekleniyor. İkinci sıradaki teknoloji, eğitim ve işgücü teknolojilerini kapsıyor ve şirketlerin 81%'i 2027 yılına kadar bu teknolojileri benimsemek istiyorlar.
Tarımsal teknoloji, yapay zekâ, e-ticaret gibi teknoloji alanları son 5 yılda büyürken iş gücü piyasalarında önemli aksamalara neden olacağı ve işten çıkarımlara gidileceği ön görülmektedir. Bununla birlikte yeni istihdam alanları oluşurken iş artışı ile durum dengelenerek net pozitif sonuçlanacağı iletiliyor. Sadece insansı ve insansı olmayan robotlarda iş hayatında istihdam beklenmiyor.
673 milyon iş içinde, 69 milyon yeni işin ortaya çıkacağı ancak 83 milyon işin kaybolacağı tahmininde bulunuluyor. Yaklaşık %2'lik bir düşüş beklentisi ortaya çıkıyor.
İşverenler önümüzdeki 5 yıl içinde işlerin 23 %’de yapısal dalgalanmalar olacağını düşünüyorlar.673 milyon işten Tedarik Zinciri, Ulaştırma, Medya, Eğlence ve Spor sektörün üstünde, İmalat, Tüketim Malları, Perakende &Toptan Satış ortalamanın altında kayıplar vermesi bekleniyor.
İşletmelerin operasyonlarındaki insan- makine sınırları değişiyor. Daha önceki ankette işlerin 34%’ü makineler, 66%’i insanlar tarafından gerçekleştirildiği tahmin edilirken. Bugün bu durum 42% – yarıya yakın makineler tarafından yapılacağı tahmin edilmektedir. Bu işlerin fiziksel, manuel olanlarını makineler yaparken. Muhakeme, iletişim ve koordinasyon gibi yetenekleri gerektiren işler insanlara kalmaktadır ve bu yetkinliklere sahip insanlar için avantaj sağlamaktadır.
Makro trendler ve teknoloji adaptasyonun birleşimi işlerin büyüme ve düşüşüne yönlendirilecek;
> Bugün en hızlı büyüyen roller teknoloji, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik tarafından yönlendirilmek olduğunu görüyoruz.
Yapay Zekâ
Makine Öğrenimi Uzmanları
Sürdürülebilirlik Uzmanları
İş Zekâsı analistleri
Bilgi Güvenliği Analistleri
Yenilenebilir Enerji Mühendisleri
Güneş Enerjisi Tesisat ve Sistem Mühendisleri nispeten hızlı büyüyen rollerdir.
> Bugün hızla azalan roller ise:
Banka Veznedarları
Posta Hizmetleri Memurları
Kasiyerler
Bilet Veznedarları
Defter tutma ve Bordro Memurları
Veri Girişi, Muhasebe Memurları en hızlı düşüş göstermesiyle birlikte,
Büro veya sekreterlik rolleri en hızlı azalan rollerdendir.
*Kayıt tutma gibi işlerde 2027’ye kadar 26 milyon (Kasiyerlik, bilet kesme gibi) daha az iş olması öngörülüyor. (Figure3.3)
> Eğitim, Tarım, Dijital Ticaret ve Ticarette büyük ölçekli istihdam büyümesi bekleniyor.
Eğitim sektöründeki işlerin yaklaşık 10% oranında artması: Mesleki Eğitim Öğretmenleri ile Üniversite ve Yüksek Öğretim Öğretmenleri için 3 milyon ek işe yol açması bekleniyor.
Başta Tarım Ekipmanı Operatörleri olmak üzere tarım profesyonelleri için işlerin yaklaşık 30%'luk bir artış görmesi ve bunun da 3 milyon ek işe yol açması bekleniyor.
E-Ticaret Uzmanları, Dijital Dönüşüm Uzmanları, Dijital Pazarlama ve Strateji Uzmanları gibi yaklaşık 4 milyon rolde büyüme bekleniyor.
> Analitik düşünce ve Yaratıcı düşünce en önemli yetenekler olmaya devam ediyor.
Analitik düşünme, diğer tüm yeteneklerden daha fazla şirket tarafından temel bir yetenek olarak kabul ediliyor ve şirketler tarafından bildirilen temel yeteneklerin ortalama 9%'unu oluşturuyor.
Diğer bir bilişsel yetenek olan yaratıcı düşünme,
Üçüncü sırada öz-yeterlik yetenekse olan dayanıklılık, esneklik ve çeviklik
Motivasyon ve kişisel farkındalık
Merak ve yaşam boyu öğrenme (Çalışanların kesintiye uğramış işyerlerine uyum sağlama yeteneğinin önemini kabul ederek.)
Güvenilirlik ve detaylara dikkat ardından
Teknolojik okuryazarlık altıncı sırada yer alıyor.
İlk 10 temel yetenek, iki tavırla tamamlanıyor: başkalarıyla çalışma, empati ve aktif dinleme , liderlik ve sosyal etki son olarak kalite kontrol. (Figure4.2)
İşverenler, çalışanların yeteneklerinin 44%'ünün önümüzdeki beş yıl içinde bozulacağını tahmin ediyor. Yukarıdaki sıralamanın da bu doğrultuda değişeceğini düşünüyorlar.
İş yerinde karmaşık problem çözmenin artan önemini yansıtacak şekilde, bilişsel yeteneklerin öneminin en hızlı şekilde arttığı bildiriliyor. Ankete katılan işletmeler, yaratıcı düşüncenin öneminin analitik düşünceden biraz daha hızlı arttığını bildiriyor. Teknoloji okuryazarlığı üçüncü en hızlı büyüyen temel yetenek olacağı görülüyor. İşletmeler tarafından bildirilen yeteneklerin önemindeki artış oranında; öz-yeterlik, başkalarıyla çalışmanın üzerinde yer aldığını görmekteyiz.
Sistemsel düşünce, yapay zekâ ve büyük veri, yetenek yönetimi, servis oryantasyonu ve müşteri hizmetleri, gelişen ilk 10 yeteneği tamamlamaktadır.
Katılımcılar hiçbir yetenek de net düşüş olmadığına karar verirken, şirketlerin büyük bir azınlığı okuma, yazma ve matematik, evrensel vatandaşlık, duyusal işleme yetenekleri ve el becerisinin, öneminin azaldığı raporda belirtilmiştir. (Figure4.3)
Rapora göre 10 çalışanın 6’sının 2027'den önce farklı eğitimlere ihtiyacı olacak, ancak bugün çalışanların yalnızca yarısı yeterli eğitim fırsatlarına erişebildiği görülmektedir. Ancak kalan yarısının yetenek açıkları kapatılacaksa İnsan Kaynaklarının mevcut planlarını hızlandırması gerekecektir. 2023-2027 yılları arasında yetkinlik tarafında en yüksek oranda eğitim yapılması beklenen alan analitik düşünmedir. Eğitim girişimlerinin ortalama %10'unu oluşturmaktadır. İş gücü gelişimi için ikinci öncelik, yetenek kazandırma girişimlerinin %8'inin kapsayan yaratıcı düşünceyi teşvik etmektir. Çalışanları AI ve büyük veriden yararlanma konusunda eğitmek, şirket sıralamasında üçüncü sırada yer almaktadır. (Figure 5.12)
Şirketlerin üçte ikisi ister roller arası mobilite, ister çalışan memnuniyetini, isterse çalışan üretkenliğini artırsın, yatırımdan sonraki bir yıl içinde yetenek eğitimine yapılan yatırımın geri dönüşünü görmeyi bekliyor.
Rapor katılımcıları, işsizlik oranlarına rağmen mevcut iş gücünü geliştirmeye olan güvenlerini ifade ederken, önümüzdeki beş yıl içinde uygun yetenekte çalışanların bulunması konusunda daha az iyimserler. Buradan hareketle, daha yüksek maaş teklifleri (36% ), yeni yetkinlikler kazandırma ve mevcut yetkinlikleri geliştirme(%34 ) gibi uygulamaların önemli ölçüde artması bekleniyor. Mevcuttaki kariyer haritalarının geliştirilmesi ve terfi süreçlerinin iyileştirilmesi şirket yeteneklerinin tutundurulmasında da etkili olacağı tanımlaması yapılıyor. Ankete katılan şirketler, öğrenmeye ve iş başında eğitime yatırım yapmanın ve süreçleri otomatikleştirmenin, kuruluşlarının iş hedeflerine ulaşmak için benimsenecek en yaygın işgücü stratejileri olduğunu belirtiyor ve rapordaki 5 şirketten 4’u bunu 5 sene içerisinde gerçekleştireceğini belirtiyor.
Rapordaki önemli konulardan bir tanesi ise Şirketlerin çoğu, DEI (çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık) programlarının bir parçası olarak kadınlara (%79), 25 yaşın altındaki gençlere (%68) ve engellilere (%51) öncelik vereceklerini belirtiyor. Bir azınlık, dezavantajlı bir din, etnik veya ırksal geçmişe sahip olanlara (%39), 55 yaşın üzerindeki işçilere (%36), kendilerini LGBTQI+ olarak tanımlayanlara (%35) ve düşük gelirli bir geçmişe sahip olanlara (%33) öncelik verecektir.(Figure 5.7)
Ayrıca raporda Ekonomi , Endüstri , Bölge ve Yetenek Profillerine göre bir Kullanım Kılavuz kısmı bulunmaktadır. Buradan ilgili olan sektör, alan veya ülkemizin genel değerlendirmelerini de inceleyebilirsiniz. Ekonomi kısmında toplamda 45 ülkenin her biri için 2 sayfalık bir ekonomi profili paylaşılmıştır. Türkiye'ye ait bölümde mevcut temel yetkinliklerin ve beklenti değişiminin global tablo ile hemen hemen aynı olduğunu görebilirsiniz …
Raporu detaylı bir şekilde incelemek isteyenler için linki paylaşıyorum. https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2023.pdf
Yorumlar